ดาวพุธ Mercury
ดาวพุธเป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุด และเป็นดาวเคราะห์ที่เล็กที่สุดในระบบสุริยะ ใช้เวลาโคจรรอบดวงอาทิตย์ 87.969 วัน ดาวพุธมักปรากฎใกล้ หรืออยู่แสงจ้าของดวงอาทิตย์ทำให้สังเกตเห็นได้ยาก ดาวพุธไม่มีดาวบริวาร ยานอวกาศเพียงลำเดียวที่เคยสำรวจดาวพุธในระยะใกล้ คือ ยานมาริเนอร์ 10 เมื่อปี พ.ศ. 2517-2518 (ค.ศ. 1974-1975) และสามารถทำแผนที่พื้นผิวดาวพุธได้เพียง 40-45% เท่านั้น
ดาวพุธมีสภาพพื้นผิวขรุขระเนื่องจากการพุ่งชนของอุกกาบาต ไม่มีดวงจันทรืเป็นบริวารและไม่มีแรงโน้มถ่วงมากพอที่จะสร้างชั้นบรรยากาศ ดาวพุธมีแกนกลางเป็นเหล็กขนานใหญ่ทำให้เกิดสนานแม่เหล็กความเข้มข้นประมาร 1 เปอร์เซ็นต์ ของสนานแม่เหล็กโลกล้อมรอบดาวพุธไว้
ชื่อละตินของดาวพุธ (Mercury) มาจากคำเต็มว่า Mercurius เทพนำสารของพระเจ้า สัญลักษณ์ของดาวพุธ เป็นรูปคทาของพระเจ้าเมอคิวรี ก่อนศตวรรทที่ 5 ดาวพุธมีชื่อ 2 ชื่อ คือ เฮอร์เมส เมื่อปรากฎในเวลาหัวค่ำ และ อพอลโล เมื่อปรากฎในเวลาเช้ามืด เชื่อว่า พีทาโกรัส เป็นคนแรกที่ระบุว่าดาวเคราะห์ทั้ง 2 เป็นดาวเคราะห์ดวงเดียวกัน
รูปสัญลักษณ์ของดาวพุธ
ดาวพุธจะหันเข้าหาดวงอาทิตย์เพียงด้านเดียว ส่วนอีกด้านหนึ่งจะไม่ได้รับแสงสว่างเลย จึงได้ฉายาว่า "เต่าไฟแช่แข็ง"เพราะด้านที่รับแสงสว่างจะร้อนจัด และด้านที่ไม่ได้รับแสงสว่างจะเย็นจัด
ดาวพุธหมุนรอบตัวเองในทิศทางเดียวกับการโคจรรอบดวงอาทิตย์ คือ จากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออก และโคจรรอบดวงอาทิตย์ด้วยความเร็วสูงมากกว่าดาวเคราะห์ดวงอื่นๆ แต่หมุนรอบตัวเองค่อนข้างช้า โดยใช้เวลารอบละ 59 วัน ดาวพุธมีทางโคจรรอบดวงอาทิตย์เป็นวงรีมากที่สุด ที่พื้นผิวของดาวพุธด้านที่หันเข้าหาดวงอาทิตย์มีอุณหภูมิสูงสุด 467 ํC ในขณะที่ด้านที่ไม่ได้รับแสงสว่าง อุณหภูมิจะลดลงเหลือเพียง -183ํC จะเห็นได้ว่าด้านที่รับแสงสว่างของดาวพุธจะร้อนจัดมาก ส่วนด้านที่ไม่ได้รับแสงสว่างจะเย็นจัดมาก ที่เป็นเช่นนี้เพราะดาวพุธไม่มีบรรยากาศที่จะดูดกลืนความร้อนเหมือนโลกของเรา
โครงสร้างของดาวพุธ
เปลือกชั้นนอกของดาวพุธ เป็นหินแข็งชั้นบางๆ มีหลุมอุกาบาตมากมาย คล้ายกับดวงจันทร์ของเรา แต่ด้วยขนาดที่ใหญ่กว่าดวงจันทร์ ทำให้สนามแรงดึงดูดมากกว่า อุกาบาตที่ชนจึงรุนแรงกว่า หลุมบ่อของดาวพุธจึงลึกมากและมีเศษกระจายรอบปากหลุมมากมาย
เปลือกชั้นในเป็นหินซิลิเกต แกนกลางมีขนาดใหญ่ราว 80 เปอร์เซนต์ของดาวทั้งหมด ประกอบด้วยเหล็กและนิเกล ในสภาพหลอมเหลว เพราะดาวพุธอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มาก สนามแรงโน้มถ่วงอันมหาศาลของดวงอาทิตย์ทำให้แกนในของดาวพุธคุกลุนอยู่ตลอดเวลา
บรรยากาศของดาวพุธ บรรยากาศเบาบางมากประมาณ หนึ่งในร้อยล้านของบรรยากาศบนโลก ประกอบด้วย ออกซิเจน 56% โซเดียม 35% ฮีเลียม 8% โปรตัสเซียมและไฮโดเจน 1% ธาตุ โซเดียมและโปรตัสเซียม จะมีเฉพาะเวลากลางวัน ส่วนในเวลากลางคืนธาตูเหล่านั้นจะถูกดูดซึมลงบนชั้นหิน
อุณหภูมิบนดาวพุธ ด้วยเพราะเหตุว่าดาวพุธนั้นอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุดจึงทำให้อุณหภูมิบนดาวพุธสูงมาก โดยเฉลี่ยในเวลากลางวัน สูงถึง 430 องศาเซลเซียส(สามารถหลอมตะกั่วได้) ส่วนในเวลากลางคืนดาวพุธ ไม่มีบรรยากาศห่อหุ้มเพื่อเก็บความร้อนทำให้อุณหภูมลดต่ำลงถึง -180 องศาเซลเซียส และด้วยปรากฎการณ์ที่การหมุนรอบตัวเองของดาวพุธช้ามาก คือ 58 วัน ใกล้เคียงกับการหมุนของดวงอาทิตย์ คิอ 88 วัน ทำให้หนึ่งวันของดาวพุธยาวนานถึง 176 วันบนโลก
พื้นผิวของดาวพุธ มีลักษณะคล้ายดวงจันทร์ โดยเฉพาะด้านไกลโลก เพราะต่างไม่มีบรรยากาศ แต่ดาวพุธมีขนาดใหญ่กว่า มีแรงโน้มถ่วงสูงกว่าขอบหลุมของดาวพุธจึงเตี้ยกว่าบนดวงจันทร์
- ดาวพุธ มีสีเทา เพราะประกอบไปด้วยหิน
- ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 4,880 km
- ระยะทางเฉลี่ยจากดวงอาทิตย์ถึงดาวพุธ 58,000,000 km
- ระยะทางเฉลี่ยจากโลกถึงดาวพุธ 92,000,000 km
- เวลาโคจรรอบดวงอาทิตย์ 88 วันของโลก
- ระยะเวลาหมุนรอบตัวเอง 59 วันของโลก
- ไม่มีดวงจันทร์เป็นบริวาร
